DIPLOMACY - II

Elindeki tüm kopyaları 6 ay içersinde satan Calhamer, kısa bir süre sonra oyunun lisansını, “Games Research” firmasına sattı.

Bu firma, 1961 ve 1971 yıllarında oyunu iki defa piyasaya sürdü. (İkincisinde, “elden geçirilmiş” bir kural kitapcığıyla!)

Bunu takip eden senelerde, oyun “Avalon Hill (1976 yılında), “Hasbro” (1999 yılında) ve en son olarak Avalon Hill (2008) tarafından değişik formatlarda basıldı.

Oyun, bir çok ülkede ve dilde, lisansını satan alan, değişik firmalar tarafından da basılmıştır.

Diplomasi oyununun bir özelliği, satrançdan sonra, oyun tarihinde, posta ile oynanan ilk oyun olmasıdır.

Popülerliğinin diğer bir göstergesi, John F. Kennedy ve Henry Kissinger gibi, ünlü A.B.D. başkanlarının, “Diplomasi’yi, en sevdikleri oyun olarak isimlendirmeleridir.”

Diplomasi’yi, diğer savaş oyunlarından ayıran önemli özelliği, oyun esnasında yapılan çatışmalardan çok, diplomatik anlaşmaların oyunun ağırlık noktasını oluşturmasıdır.

İkinci bir nokta ise, birliklerin harita üzerindeki hareketlerinin sırayla değil, aynı anda yapılmasıdır. Diplomatik görüşmeler bittikten sonra, tüm oyuncular, birliklerinin hareketlerini gizlice not ederler ve aynı anda açıklarlar.

Oyuncuların karakteristik özellikleri (saldırganlık, çekingenlik, risk alamama veya tam tersi gözü kara olmak gibi) ve sosyal yönleri (sosyal olmaları, beraber pakt kurdukları kişi veya kişilere güven vermeleri, v.b.) oyununun ana öğelerinden biridir.

Bilhassa bu özellik, oyunun, “TEKRARLANABİLİRLİK!” özelliği açısından çok önemlidir.

Wargame/cosim hayranlarını en rahatsız eden tarafı ise, oyun esnasında gerçekleşen çatışmaların, herhangi bir zar ve kart kullanılmadan sonuçlandırılmasıdır.

Örneğin, aynı bölgeyi ele geçirmek için hareket eden, 2 ayrı ülkenin hareket ettirdikleri birlik sayısına bakılır ve az olan kaybeder. (Şimdi, bazı wargame oyuncularının “Bu kadar da basit olamaz ki!” diye söylendiklerini duyar gibiyim.)

Oyunun, diğer önemli bir özelliği de, çok çeşitli versiyonlarının yapılabilmesidir.

1977 Avalon Hill yapımı, “Machiavelli”, Rönesans İtalya’sına uygulanmış bir versiyonu olup, oyundaki taraflardan birisi yine Osmanlı İmparatorluğu olduğu için bize ilginç gelebilir.

1982 West End Games yapımı “Kamakura”, imparatorluk Japonya’sını kendisine konu olarak seçmistir.

1994 yine Avalon Hill yapımı, “Colonial Diplomacy”, 19. y.y. sonunda, Orta Asya’dan Uzak Doğu’ya kadar Asya’nın hakimiyetini konu edinmiştir.

Bilgisayar ve İnternet alanındaki gelişmelere paralel olarak, 1999 yılında Hasbro; 2005 yılında da Paradox İnteractive, oyunun bir PC versiyonunu çıkardılar.

Her iki oyunda maalesef, kötü eleştiriler aldılar. "AI"'ye karşı oynadığınızda, çok zayıf bir rakibiniz oluyordu. 2005 versiyonuna da, oyuncular arasında, İnternet ortamında haberleşmeyi sağlayacak, "chat" unsuru eklenmemişti.

Oyun, günümüzde, bilhassa İnternet ortamında, e-posta ve online yönmleriyle oynanmaktadır.

İsteyenlere birkaç sayfa:

E-posta ile oynamak isteyenlere:

http://www.dip2000.com/

“World Leaders” isimli bir versiyonu:

http://www.worldleadersthegame.com/

Kendi arkadaşlarını davet edebileceğiniz bir site:

http://gamesbyemail.com/Games/Politics#Start

Başka bir sayfa:

http://phpdiplomacy.net/

ve tabiiki en sonunda en son oyunu çıkaran “Wizards of the Coast”’un web sayfası:

http://www.wizards.com/default.asp?x=ah/prod/diplomacy

Bir masa üstü oyun klasiği: DIPLOMACY!

“Masa üstü oyun” kavramının ne kadar geniş bir kitleye hitap ettiğini daha önceki yazılardan fark etmişsinizdir.

Benim burada tanıtmak istediğim “masa üstü oyunlar”, doğal olarak, “yaşını başını almış”, “büyümüş de küçülmeye başlamış” olan, orta yaş ve üstü oyuncu kitlesine hitap eden, strateji ve diplomasi unsurlarını, şans faktörü ile karıştıran ve tarihi gerçekçiliği ön planda tutan oyunlar.
Bunlara, cosim (Conflict Simulation) veya Wargame adı verilmiş.

Not: Bu konu ile ilgili başka bir yazıyı, Sayın Mehmet Fatih Baş’ın blogu, “Koltuk Generali”’den okuyabilirsiniz. (Benim de ilgi ile izlediğim bir blog!)

http://koltukgenerali.blogspot.com/2006/08/harp-oyunlar-zerine-genel-malumat.html

Sözünü ettiğim, yazıda, “wargame/cosim” tipi oyunlar hakkında ayrıntılı bilgi verildiğinden dolayı, bir tekrar yapmak yerine, bu tip oyunların en yaygın olanlarından bahsetmek istiyorum.

Diplomasi 1954 yılında, Allan B. Calhamer tarafından geliştirilmiş ve 1959 yılında, 500 adet bastırılarak satılmıştır.

Oyunun konusu, 1. Dünya Savaşı öncesinde, Avrupa’da ki 7 devlet arasındaki (Fransa, Almanya, Avusturya-Macaristan, İngiltere, Osmanlı İmparatorluğu, İtalya ve Rusya) politik ve askeri mücadeledir.

1901 yılının Avrupa, Asya, Kuzey Afrika ve Orta Doğu’nun bir bölümünü gösteren harita belirli eyaletlere bölünmüştür.

Harita, 56 kara ve 19 deniz bölgesine ayrılmıştır. Kara bölgelerine, ülke veya eyalet isimleri verilmiştir. (Tunus veya Bohemya gibi) 34 kara bölgesinde, “kaynak noktaları yer almaktadır. Bu noktalardan 12 tanesi, oyun başladığında, kimseye ait değildir. Doğal olarak, sahip olduğunuz “ kaynak noktaları” arttıkça, elinizdeki birliklerin sayısını da arttırabilirsiniz.

İngiltere ve Rusya hariç, her ülke oyuna 2 ordu ve 1 donanma ile başlar.

“Üzerinde güneş batmayan Britanya İmparatorluğu”’nu temsil etmek üzere,İngiltere’nin, 2 donanması ve 1 ordusu varken, Rusya’nın adeta bitmez, insan gücünü vurgulamak için, 2 ordu ve 2 donanması vardır.

(Bence, oyunun ilk zayıf noktalarından birisi de bu; o tarihlerde, Rusya’nın Kuzey denizlerinde ve Karadeniz’deki deniz kuvvetleri abartılmış olarak oyuna yansıtılmış. Bunun yerine 1 donanma ve 3 ordu başlangıç olarak verilebilirdi. Neyse, alın size, ilk “house rule”!)

Oyun başlangıcında, her devlet 3 veya 4 “kaynak noktası” sahibidir.

Oyun esnasında her yıl, İlkbahar ve Sonbahar olmak üzere, iki sezona bölünmüştür.

Her sezon, kendi içinde, diplomatik görüşme ve hareket bölümlerine ayrılmıştır.

Oyun sırası size geldiğinde, bu birimler harita üzerinde, komşu bir bölgeye gönderilir ve bu bölge ele geçirilir ya da düşman saldırısı karşısında savunmasına yardımcı olunur.

Her bölgede en fazla 1 birlik bulunabilir.

Simultane hareket sonrasında ortaya çıkan çatışmalar sonucunda, yenilen tarafın birlikleri “geri çekilme” ve “çözülme” aşamasından geçer.

Yılda bir defa, sonbahar sezonu bitiminde, taraflar dinlenerek yaralarını sararlar. Bu dönemde yeni birlikler üretilir; eldeki birlik sayısı, “kaynak noktalarından” fazla ise, bakılamadıklarından dolayı dağıtılırlar.

Eldeki birliklerin sayısının ve hareket kabiliyetlerinin azlığından anlaşılabileceği gibi, oyunda önemli olan, diplomasiye dayalı stratejidir. Oyuncular kendi aralarında, oyunun gelişimine bağlı olarak, istedikleri kadar pakt kurabilirler ve yapmış oldukları bazı paktları bozabilirler.

Oyun esnasında, elindeki tüm “kaynak noktalarını” kaybeden taraf oyundan elenir.

Bir “Sonbahar” sezonunun bitiminde, 18 “kaynak noktasını” ele geçiren taraf, oyunu kazanmış olur.

Tabii ki, oyunun kuraları daha fazla; ama, fazlaca ayrıntıya girip, okuyucuyu sıkmayalım.

İsteyenler aşağıdaki linkten, basit, ama tüm kuralları sıralayan bir listeyi (İngilizce) okuyabilirler.

http://www.wizards.com/avalonhill/rules/Diplomacy_FiveMinGuide.pdf